یکی از کارهای تخصصی که بسیاری از هنرمندان مجسمه سازی انجام می دهند، بازسازی مجسمه شکسته قدیمی از جنس گچ یا سیمان است. این کار به دقت و مهارت بسیار زیادی نیاز دارد و اساسا می توان آن را یک شاخه هنری مجزا در نظر گرفت. به این هنر، هنر مرمت مجسمه های گچی یا سیمانی گفته می شود.

مجسمه ها، خصوصا آنهایی که سال هاست از آنها استفاده می شود یا مجسمه هایی که مدت هاست در فضای بیرونی مانند یک باغ قرار دارند و تحت تاثیر عناصر فیزیکی مختلف اند، می توانند به مرور زمان فرسوده شده و از هم بپاشند. کار هنرمندان مرمت این آثار، یافتن راهی برای بازگرداندن آنها و شبیه سازی دوباره این مجسمه ها به شکل روز اول شان است. به نظر انجام این کار بسیار دشوار است.

بازسازی مجسمه شکسته گچی و قدیمی

برای بازسازی مجسمه های قدیمی آسیب دیده می توان از یک سری ایده های ذهنی و تکنیک های ساده کمک گرفت. نکاتی در خصوص مرمت آثار قدیمی وجود دارد که می توان با استفاده از آنها، یک مجسمه قدیمی و شکسته را مجدد بازیابی کرد و آن را به یک مجسمه تزئینی جدید و زیبا تبدیل کرد. در ادامه با هم این مراحل و نکات مهم در خصوص بازسازی مجسمه های قدیمی را بررسی خواهیم کرد.

اولین قدم برای بازسازی مجسمه شکسته قدیمی

در اولین قدم برای مرمت یک مجسمه آسیب دیده قدیمی، باید یک بازرسی کامل از میزان و سطح آسیب وارد شده به قطعه مورد نظر انجام داد. بهتر است قبل از شروع پروژه، مجسمه مورد نظر را از تمامی جهات بررسی کرده و آن چند عکس از زوایای مختلف بگیرید تا بدانید که در چه شرایطی قرار دارید. این کار به شما کمک خواهد کرد تا مناطق مشکل دار را پیدا کرده و ببینید که چه بخش هایی نیاز به اصلاح دارند و باید چه چیزهایی را ترمیم کنید.

در مورد سوژه مد نظر در این مقاله، مجسمه به شدت متلاشی شده بود و از عوامل فرسوده کننده در امان نمانده بود. در نتیجه در این خصوص نیاز به یافتن متریال مناسبی جهت پر کردن سوراخ های ایجاد شده روی مجسمه مورد نظر بود.

علاوه بر این چند تکه از مجسمه مورد نظر شکسته شده بود و در نتیجه در این پروژه به کمی کار مونتاژ برخی قطعات نیز احتیاج بود. در نتیجه برای بازسازی مجسمه های قدیمی واقعا مهم است که ابتدا به مجسمه با دقت نگاه کنید و مشخص کنید که چه کاری برای در خصوص مرمت این قطعه انجام شود. با استفاده از این مستندات اولیه، شما یک برنامه عملی خواهید داشت که می توانید بر اساس آن مراحل مناسب مورد نیاز برای بازیابی صحیح کار را ترسیم کنید.

مرحله دوم مجسمه شکسته : تمیز کردن مجسمه

بعد از بررسی اولیه، اولین کاری که برای شروع کار مرمت قطعه آسیب دیده باید انجام داد، تمیز کردن آن است. باید مجسمه مورد نظر را تمیز کنید تا یک صفحه خالی و تمیز برای شروع کارتان داشته باشید. دقت کنید که به هیچ عنوان برای تمیز کردن مجسمه آسیب دیده، از مواد شوینده یا ترکیبات شیمیایی مضر روی سطح آن استفاده نکنید. استفاده از این مواد می تواند به متریال تشکیل دهنده مجسمه آسیب رسانده و بسته به این که مجسمه مورد نظر شما از چه چیزی ساخته شده است، این ترکیبات می تواند آن را کاملا خراب و متلاشی کند.

برای مثال در خصوص تمیز کردن مجسمه مد نظر در این پروژه، از یک پارچه مرطوب برای تمیز کردن مجسمه استفاده شد. از آن جایی که این مجسمه در یک باغ نگهداری می شد، مقداری خاک و برگ در درزها و شکاف های این قطعه گیر کرده بود. بنابراین مجسمه به آرامی با یک پارچه مرطوب پاک شد تا لایه های خاک و برگ موجود در آن جدا شود.

اگر مجسمه مورد نظر شما خیلی کثیف باشد، شاید برای رساندن آن به نقطه مطلوب به چندین مرحله تمیزکاری نیاز داشته باشید. لطفا در نظر داشته باشید که نیازی نیست مجسمه مد نظر را به میزان زیادی تمیز کنید. تنها کافی است آن را به اندازی تمیز کنید که هنگام انجام تعمیرات و تغییرات مورد نیاز، سطح صافی برای کار داشته باشید. این مرحله از بازسازی مجسمه های قدیمی را با دقت و صبر زیادی انجام دهید تا آسیبی به کار نرسانید، خصوصا که این قطعات به خودی خود به دلیل فرسودگی مستعد خراب شدن هستند.

مرحله سوم، اضافه کردن گچ به کار

این در خصوص بازسازی مجسمه های قدیمی گچی است. در خصوص مجسمه مورد نظر در این مقاله، این قطعه آنقدر در معرض هوا و عوامل فرساینده قرار داشت که سوراخ های زیادی روی آن وجود داشت. از این رو باید این سوراخ ها با استفاده از گچ پر می شد. استفاده از گچ با کیفیت و مناسب در این زمینه ضرورت دارد تا هم ظاهر بهتری به کار ببخشید و هم این که از نظر هزینه ای مقرون به صرفه باشد.

برای اضافه کردن گچ به مجسمه باید دستورالعمل های روی بسته بندی را دنبال کرد. با این حال بهتر است ابتدا یک لایه نازک را اضافه کرده و سپس به تدریج این مقدار را افزایش داد. استفاده از یک قلم موی بزرگ برای اضافه کردن گچ به سوراخ ها گزینه بهتری است. به این ترتیب مطمئن می شوید که هم تمام سوراخ های روی کار به خوبی پر شده اند و هم سطح صافی برای کار شما ایجاد شده است.

بیشتر بدانید: تابلو نقش برجسته با چسب چوب

افزودن گچ به سوراخ ها با دست در این مرحله گزینه خوبی نیست. زیرا در بسیاری از مواقع این کار باعث می شود که مجسمه شکل خود را از دست بدهد و برجستگی ها و سایر ناخالصی های ناخواسته روی قطعه مورد نظر باقی بماند. بعد از پر کردن سوراخ ها کار را به آرامی بردارید و بگذارید مدتی در جایی بدون تماس بماند تا خشک شود. بعد از خشک شدن کامل کار در خصوص این که آیا به اضافه کردن گچ بیشتری نیاز است یا خیر،  تصمیم بگیرید. عملکرد شما در این مرحله از بازسازی مجسمه های قدیمی روی ظرافت و صافی نهایی کار تاثیر زیادی خواهد داشت.

مرحله چهارم مجسمه شکسته : سنباده زنی سطح مجسمه

پس از اضافه کردن گچ به مجسمه ترمیمی، باید زمانی را صرف صاف کردن سطح آن کنید. خصوصا اگر قرار است روی این سطوح گچی کار نقاشی و رنگ آمیزی را نیز انجام دهید. حتی اگر قرار نیست از رنگ های مختلف روی کار استفاده کنید و تنها می خواهید مجددا مجسمه را تماما سفید رنگ کنید، مهم است که سطحی صاف برای نقاشی و رنگ آمیزی داشته باشید.

به این ترتیب مرحله بعدی برای بازسازی مجسمه های قدیمی، سنباده زنی و صاف کردن سطح کار است. می توان از کاغذ سنباده دانه ریز در این خصوص استفاده کرد و سطح کار را قبل از رنگ آمیزی کمی سنباده زد. در انجام این مرحله نیز بسیار دقت کنید، چرا که نباید سطح کار را در حدی سنباده بزنید که لایه هایی از کار با این کار از بین برود. دقت کنید که به هیچ عنوان حین سنباده زدن، فشاری به کار وارد نکنید تا آسیبی به آن نرسد.

مرحله پنجم، ترمیم قطعات شکسته

این مرحله از بازسازی مجسمه های قدیمی بسته به سطح آسیب کار و قطعات شکسته شده آن دارد. در خصوص مجسمه مد نظر در این پروژه مرمتی، چند قطعه شکسته وجود داشت که قبل از مرحله رنگ آمیزی آنها تعمیر شدند. برای مثال یک بازوی شکسته وجود داشت که باید مجددا روی بدنه کار چسبانده می شد. علاوه بر این یکسری ناهنجاری ها روی مجسمه وجود داشت که باید آنها پر و رفع می شدند.

بیشتر بخوانید: مجسمه سازی با گچ

در این پروژه برای چسباندن و ترمیم قطعات شکسته شده از چسب Loctite استفاده شد. استفاده از این چسب ایمن و آسان است و می توان آن را در اکثر فروشگاه ها پیدا کرد. خوبی استفاده از این چسب این است که می توان مقادیر کمی از آن را استفاده کرد، در حالی که قدرت چسبندگی آن بسیار بالاست و به خوبی قطعات را به هم وصل می کند. همچنین لازم نیست صبر کنید تا چسب مورد نظر خشک شود. تنها بیست ثانیه برای عمل کردن این چسب و وصل شدن قطعات به هم کافی است.

در این مجسمه علاوه بر چسباندن قطعات، یک صلیب تغییر شکل یافته نیز وجود داشت که باید درست می شد. برای این مرحله از مقداری خاک رس قالب گیری شده که در فروشگاه های صنایع دستی به راحتی در دسترس است، استفاده شد. کافی است خاک رس را با کمی آب مخلوط کرد تا حالتی نرم و شکل پذیر پیدا کند. سپس آن را روی ناحیه ای که می خواهید درست کنید، شکل داده و طبق دستورالعمل آن را بپزید و در نهایت نیز با چسب بچسبانید.

مرحله ششم مجسمه شکسته : رنگ آمیزی کار

پس از اتمام مراحل چسباندن، زمان شروع رنگ آمیزی است. رنگ آمیزی می تواند بخش هیجان انگیز بازسازی مجسمه های قدیمی باشد. برای پروژه مورد نظر، از رنگ اکریلیک به طور خاص برای اهداف استفاده از کار در فضای باز استفاده شد.

این رنگ اکریلیک چند منظوره را می توانید در هر فروشگاه صنایع دستی پیدا کنید. به سلیقه خود کار مد نظرتان را رنگ کنید. اگر قصد دارید مجسمه را تماماً سفید نگه دارید، در نظر بگیرید که شکاف ها را با رنگ تیره تر (شاید خاکستری روشن) سایه بزنید تا ظاهری سنگی داشته باشد و طبیعی تر به نظر برسد. سایه زدن به کار در ترمیم مجسمه های آسیب دیده واقعا می تواند به زنده کردن مجسمه ها کمک کند.

پس از اتمام نقاشی، بهتر است از اسپری درزگیر اکریلیک استفاده کنید، به خصوص اگر قصد دارید مجسمه را در باغ یا بیرون از خانه قرار دهید. این کار از آسیب مجدد آب و هوا به مجسمه شما جلوگیری می کند و آن را برای سال های آینده حفظ خواهد کرد.

بیشتر بخوانید: مجسمه سازی با خمیر چینی

مرحله هفتم، از نتیجه کار لذت ببرید

حال که تمام مراحل بازسازی مجسمه شکسته قدیمی را انجام دادید، پس از اتمام کار کمی وقت بگذارید و کار خود را تحسین کنید. ترمیم و بازسازی آثار هنری قدیمی بسیار شگفت انگیز است و این که شما بتوانید این کار را انجام دهید، فوق العاده است. دیدن نتیجه نهایی کار بعد از طی کردن تمام آن مراحل سخت اولیه، بسیار رضایت بخش و لذت بخش است.

حتما از اتمام کاری که انجام داده اید یک عکس بگیرید تا یک عکس قبل و بعد از فرایندی که انجام داده اید داشته باشید. اگر مجسمه مد نظر شما از ماده خاصی ساخته شده است، مطمئن شوید که می دانید چگونه به درستی باید آن را بازسازی کنید. برخی از ترکیبات ممکن است با تمام موارد کار نکند و نتیجه نهایی خوب از کار در نیاید.

اگر در این خصوص اطمینان کافی ندارید، بهتر است حتما در فروشگاه های صنایع دستی با یک فرد متخصص در این زمینه مشورت کنید تا در انجام این فرایند به شما کمک کند. در نهایت برای بازسازی مجسمه شکسته قدیمی باید به دنبال بهترین روش برای کار خود باشید. بهترین روش نیز با توجه به مجسمه ای که قصد ترمیم آن را دارید مشخص خواهد شد. استفاده از نکات ارائه شده در اینجا احتمالا می تواند برای مرمت آثار هنری مختلف مفید باشد.