آپدیتی کاشی شکسته روی سفال

یکی از جذاب ترین هنرهایی که می توان هم از آن لذت برد و هم به کمک آن آثار هنری بسیار ارزشمندی را ایجاد کرد، هنر معرق کاری است. معرق کاشی به این معنی است که در آن هنرمند قطعات مختلف شکسته شده کاشی ها را کنار هم قرار می دهد و با چسباندن آنها روی سطوح مختلف، نقوش زیبا و قطعات بسیار منحصر به فردی را ایجاد می کنند. هنر کاشی شکسته بر روی هر سطح محکم و با ثباتی می تواند انجام شود.

هنر معرق کاشی را می توان در زمینه های مختلفی اجرا کرد و به دلیل تنوعی که در انتخاب سطح وجود دارد، دست هنرمند برای خلق آثاری زیبا و بسیار چشم نواز باز است. از محبوب ترین تکنیک های اجرای کاشی شکسته می توان به کاشی شکسته روی دیوار، کاشی شکسته روی چوب، کاشی شکسته روی آینه و کاشی شکسته روی سفال اشاره کرد که هر کدام زیبایی خاص خود را دارند و می توانند بخشی از فضای ساختمان را چشم نواز کنند.

در این میان هنر معرق کاشی یا کاشی شکسته روی سفال یکی از جالب توجه ترین انواع این هنر زیبا و لذت بخش است. در این هنر می توان از تکه های کاشی یا موزاییک شکسته روی سطوح سفالی مختلف استفاده کرد. طرح کاشی شکسته روی بشقاب یا ساخت گلدان با کاشی شکسته از انواع آنهاست. در واقع برای معرق کاشی روی سفال می توان از قطعات مختلف سفالی مانند گلدان  یا بشقاب های سفالی برای خلق آثاری هنری و بسیار زیبا استفاده کرد.

در این مطلب از تکنیک کاشی شکسته روی سفال و نحوه انجام آن بیشتر می خوانید. اگر به دنبال آموزش عملی معرق کاشی بر روی انواع سطوح هستید به شما کلاس های آموزش کاشی شکسته تصویرگران پویا اندیش را پیشنهاد میکنیم .

مروری بر تاریخچه هنر معرق کاشی و سفال سازی

هم هنر سفال سازی و هم هنر معرق کاشی، دو هنر بسیار قدیمی و ریشه دار ایرانی هستند که در تاریخ و فرهنگ اصیل ایرانی ریشه دارند. سفال سازی از قدیم در ایران رایج بوده و صنایع دستی بسیار متنوعی با استفاده از سفال ساخته شده است.

سفال ایرانی در رنگ و طرح متفاوت و طبیعی نشانه ای از آفرینش زیبایی و ذوق هنری اجداد ماست. کاشی شکسته روی سفال ترکیب سرامیک و سفال است که بر زیبایی و ارزش سفال ساده می افزاید. ترکیب سفال، سرامیک یا کاشی های خورد شده، هزینه چندانی ندارد ولی یکی از زیباترین لوازم تزیینی را به وجود می آورد.

مزیت های استفاده از کاشی شکسته روی سفال

سفال ها قطعات بسیار گرانی نیستند. از طرفی نیز کاشی های شکسته شده می توانند همیشه نمای بسیار زیبایی داشته باشند. تنوع در طرح ها و رنگ هایی که این کاشی های شکسته شده دارند، در ترکیب با ظاهر ساده سفال می تواند یک اثر هنری زیبا یا یک وسیله تزئینی منحصر به فرد را به وجود آورد. با معرق کاشی روی بشقاب سفالی می توان یک بشقاب ساده و معمولی را به یک اثر هنری و تزئینی بسیار زیبا تبدیل کرد.

سفال سازی در ایران رواج زیادی دارد و از این رو این قطعات چه به صورت گلدان های سفالی و چه به صورت بشقاب و سایر موارد به راحتی در دسترس است. سطح این قطعات برای چسباندن کاشی های شکسته بسیار مناسب است و به راحتی می توان با استفاده از چسب مناسب برای سفال شکسته، این قطعات را به هم چسباند و یک اثر هنری را به وجود آورد.

سفال به شکل تابلو، گلدان، مجسمه و یا ظروف مختلفی دیده می شود که برای سطح زیر کاشی شکسته انتخاب خوب و محکمی است. برای تزیین ظروف سفالی با کمترین هزینه، کاشی شکسته بهترین انتخاب است که این

روزها بسیار مورد توجه هنردوستان قرار گرفته است. در واقع اجرای معرق کاشی روی بشقاب سفالی یا ساخت گلدان با کاشی های شکسته می تواند جزو هنرهای بسیار مقرون به صرفه نیز باشد و همین یک مزیت بزرگ برای هنر دوستان است.

این هنر مخصوص قشر خاصی نیست و همه افراد از زن و مرد می توانند کاشی شکسته روی سفال را انجام دهند. آنچه در این میان اهمیت دارد خلاقیت ذهنی و سلیقه ای است که در وجود همه جوانان ایرانی نهفته است. هنرجو باید به دنبال ایده مناسب باشد و با داشتن یک ایده مناسب و کمی خلاقیت، می تواند یک کوزه سفالی شکسته را به یک قطعه تزئینی بسیار زیبا تبدیل کند.

تصویرگران پویا اندیش با هدف آموزش حرفه ای ترین ها ، کلاس های آموزش معرق کاشی را به گونه ای تدوین نموده که خلاقیت شما هرچه بیشتر شکوفا سازد و شما را برای ورود به بازار کار این رشته آماده کند. طرح هایی زیبا و خارق العاده به مدد ذهن خلاق هنرمند از تکه ای سفال و قطعات کوچک کاشی یا سرامیک، گنجینه ای ارزشمند را می سازد که زینت بخش خانه هایمان می شود.

از معرق کاشی روی سطوح سفالی در چه مواردی می توان استفاده کرد؟

همان طور که کار با کاشی شکسته یا همان معرق کاشی را می توان روی سطوح مختلف انجام داد، اجرای این تکنیک هنری می تواند برای موارد مختلفی مورد استفاده قرار بگیرد. برای مثال می توان از این تکنیک برای ساخت گلدان با کاشی شکسته استفاده کرد.

اگر به دنبال داشتن یک قطعه تزئینی یا یک دیوارکوب زیبا برای استفاده در دکوراسیون داخلی باشید، معرق کاشی روی بشقاب سفالی می تواند گزینه ایده آلی باشد. کاشی شکسته روی سفال می تواند گزینه ای عالی برای ترمیم و بازسازی قطعات قدیمی و آسیب دیده نیز باشد. برای مثال ترمیم گلدان شکسته سفالی می تواند یک وسیله بدون استفاده و قدیمی را به یک قطعه تزئینی و با ارزش تبدیل کند. مجسمه های سفالی گزینه دیگری هستند که می توان از تکنیک معرق کاشی برای ترمیم و بازسازی آنها استفاده کرد.

لوازم مورد نیاز برای ساخت کاشی شکسته روی سفال

با توجه به جذابیت ها و مزیت هایی که اجرای طرح کاشی شکسته روی بشقاب یا روی کوزه و گلدان سفالی دارد، در قدم اول باید دید برای انجام این کار به چه متریال و ابزاری نیاز است. قبل از هر چیزی به یک سفال مناسب نیاز داریم. این سفال می تواند ظرف، کوزه، گلدان و یا هر شکلی داشته باشد. امکان استفاده از کوزه سفالی شکسته، یک گلدان سفالی، یک بشقاب سفالی و … برای کار با کاشی شکسته روی سفال وجود دارد. نما کاشی روی سفال می تواند مد نظر باشد.

انتخاب سفال بستگی به سلیقه و طرح انتخابی هنرمند دارد ولی تکنیک کار در همه نوع ظروف سفالی یکسان است. برای مثال ممکن است انتخاب هنرمند، ساخت گلدان با کاشی و سرامیک باشد یا این که هنرجو بخواهد یک سفال شکسته را با چسباندن سفال به سفال یا با نقاشی گل شکسته به یک قطعه تزئینی زیبا تبدیل کند.

بهتر است سفال انتخابی لعاب‌دار نباشد به این ترتیب سفال معمولی بهترین سطح کار را برای کاشی شکسته دارا می باشد. دلیل این امر هم این است که چسب سفال شکسته روی سطوح بدون لعاب بهتر جواب می دهد و هم این که چسباندن سفال به سفال یا سرامیک های شکسته روی سطح سفال بدون لعاب بهتر و محکم تر است.

پس از انتخاب سفال، نوبت به کاشی شکسته می رسد که بهتر است در رنگ های متنوع و مورد علاقه تان باشد.

البته طرح مورد نظر نیز در انتخاب کاشی شکسته تاثیر دارد. یعنی این که باید ابتدا دید سطحی که می خواهید روی آن قطعات کاشی شکسته را بچسبانید چیست و به دنبال خلق چه قطعه هنری هستید و در ادامه بهترین قطعات کاشی شکسته را برای کار خود انتخاب کنید. برای مثال کاشی شکسته روی حوض سفالی اغلب با کاشی هایی به رنگ، آبی، فیروزه ای، سبز و طیف رنگی گوناگون ساخته می شود. در ترمیم گلدان سفالی یا مشبک کاری روی سفال نیز بهتر است به دنبال انتخاب کاشی های رنگی و با طرح های شاد و متنوع بود.

 از طرفی نیز پیشنهاد می شود برای ظروف سفالی و گلدان های تزیینی هماهنگی ترکیب رنگی کاشی شکسته با دکوراسیون داخلی حفظ شود. در واقع با توجه به این که قطعه تزئینی نهایی قرار است در چه مکانی مورد استفاده قرار بگیرد یا این که در چه فضایی نصب شود، در انتخاب رنگ و طرح کاشی های شکسته دقت لازم را به خرج داد. برای مثال برای معرق کاشی روی بشقاب سفالی بهتر است به رنگ دیواری که می خواهید بشقاب معرق کاری شده را روی آن نصب کنید و به سبک دکوراسیون اطراف آن دقت کنید.

کم هزینه بودن این تکنیک موجب شده تا روزانه افراد علاقه مند بیشتری جذب کاشی شکسته شوند و به خلق آثاری مانند ساخت گلدان با کاشی شکسته، معرق کاشی روی بشقاب سفالی یا مشبک کاری روی سفال بپردازند.

به جز سفال و کاشی به چسب نیز نیاز داریم به همراه کمی سنباده و انبر برای خورد کردن کاشی ها. در خصوص انتخاب چسب باید دقت کافی را به خرج داد و دید سفال با چی میچسبه و چسب سفال شکسته باید چه نوع چسبی باشد. با انتخاب چسب مناسب برای سفال شکسته، می توان قطعات کاشی شکسته را با استحکام و دوام بیشتری روی سطوح سفالی چسباند و همین کار کاشی شکسته روی سفال را بسیار راحت تر می کند.

آموزش ساخت کاشی شکسته روی سفال

در این جا می خواهیم به صورت مختصر مراحل اجرای کاشی شکسته روی سفال را توضیح دهیم. پیش از توضیح مراحل باید به این نکته اشاره کنیم که در کل بدون در نظر گرفتن نوع قطعه سفالی انتخابی، کلیت کار در تمامی موارد تقریبا یکسان است. بنابراین چه هدف ترمیم گلدان سفالی با استفاده از کاشی های شکسته باشد و چه بخواهید یک طرح کاشی شکسته روی بشقاب سفالی را پیاده کنید، تمامی کاری که باید انجام دهید به صورت مواردی است که در ادامه به آنها می پردازیم.

اولین کاری که باید برای کاشی شکسته روی سفال انجام دهید، آماده سازی سطوح سفالی برای چسباندن کاشی های شکسته روی آن است. ابتدا سطح سفال مورد نظر را با سنباده نرم به خوبی سنباده بزنید تا سطح گلدان، بشقاب یا کوزه سفالی کاملا صاف شود این کار را با حوصله و دقت انجام دهید تا در نهایت کار زیباتری داشته باشید. این کار هم برای چسباندن سفال به سفال و هم برای نقاشی گل شکسته روی سفال لازم است و می تواند به بهتر دیده شدن نما کاشی روی سفال کمک کند.

پس از آنکه کار سنباده زدن تمام شد باید خاک روی سفال را با یک دستمال پاک کنید تا هیچ گرد و خاکی روی سفال باقی نماند. خصوصا برای مشبک کاری روی سفال یا نقاشی گل شکسته روی سفال، تمیز بودن سطح قبل از ادامه کار ضرورت دارد.

کاشی شکسته در شکل های نامنظم و ابعاد گوناگون را برای چسباندن روی سفال آماده کنید. اغلب فروشگاه های لوازم ساختمانی کاشی های شکسته را به رایگان و یا با قیمت اندکی در اختیارتان خواهند گذاشت. در صورتی که کاشی های رنگی یا با طرح خاصی را به صورت سالم تهیه کرده باشید نیز باید از یک چکش و یک انبر برای خرد کردن آنها کمک بگیرید و کاشی های مورد نظر را به قطعات خرد شده و نامنظم تبدیل کنید.

ابتدا کاشی را در لای پارچه پیچیده و با چکش یا جسمی سنگین کاشی را به چند تکه تقسیم کنید. پارچه مانع از متلاشی شدن و پودر شدن کاشی می شود. سپس به کمک یک انبر شروع به شکستن کاشی در اندازه دلخواه نمایید. برای اجرای کاشی شکسته روی سفال نیازی نیست همه قطعات را یکسان و یک اندازه آماده کنید زیبایی کاشی شکسته به نامنظم بودن قطعات کاشی و سرامیک بستگی دارد. برای مثال در ساخت گلدان با کاشی و سرامیک شکسته هر چه این قطعات تنوع بیشتری داشته باشند و بی نظمی در اندازه آنها به چشم بیاید، زیبایی و نما کاشی روی سفال بیشتر خواهد بود.

در مرحله بعدی باید طرح مد نظر روی سفال را پیاده کرد. بهتر است برای افزایش زیبایی کاشی شکسته روی سفال ابتدا یک طرح اولیه را برای این کار در نظر گرفت و بر اساس این طرح اولیه کاشی های شکسته را روی سطح سفال چسباند. طرح ها می توانند طرحی از طبیعت، گل یا بته جقه و … باشند. هر چه طرح مورد نظر پیچیده تر باشد، بهتر است قبل از چسباندن کاشی ها یک طرح اولیه روی سطح سفال ترسیم شود تا به عنوان یک الگوی اولیه کار چسباندن کاشی های شکسته راحت تر و دقیق تر انجام شود.

حال که سطح سفال برای چسباندن کاشی های شکسته آماده شد، نوبت به چسباندن قطعات کاشی شکسته روی سطح سفالی مورد نظر می رسد. با استفاده از چسب سفال شکسته باید قطعات کاشی شکسته را روی سطح مورد نظر چسباند. چسب برای سفال شکسته و کاشی شکسته روی سفال باید با دقت و در مقادیر مناسب روی سطح مورد نظر اعمال شود تا کاشی های شکسته به خوبی به سفال بچسبند.

مرحله بعدی کار، مرحله بتونه کاری است که سطح سفال را برای معرق کاشی مناسب تر می کند. مقداری پودر مل و آب را ترکیب کرده و بین کاشی ها را با دست بتونه بکشید. پودر مل در همه فروشگاه های ساختمانی به فروش می رسد. پودر مل همان پودری است که در بتونه کاری مورد استفاده قرار می گیرد.

بندکشی با دوغاب سیمانی

مقداری پودر سنگ و دو برابر آن سیمان سفید را با کمی آب مخلوط کنید غلظت این مخلوط در حد مناسبی باشد دوغاب های خیلی سفت و یا بسیار شل مناسب نیستند. دوغاب را به کمک کاردک و یا با دست بر روی کاشی ها بکشید. پس از دوغاب می توانید سطح کاشی را با یک دستمال پاک کنید.

سفال را در هوای آزاد قرار دهید تا کاملا خشک شود بعد از یکی دو روز کاشی شکسته روی سفال کاملا خشک شده و می توانید از دیدن هنرمندی و سلیقه خود لذت ببرید. همین مراحل را می توان برای ترمیم گلدان سفالی یا تزئین یک کوزه سفالی شکسته دنبال کرد و این قطعات را به یک اثر هنری و تزئینی زیبا تبدیل کرد.

نکات مهم برای اجرای کاشی شکسته روی سفال

تا این جا کلیت کار با کاشی شکسته روی سطوح سفالی را بررسی کردیم. اما برای این که حاصل نهایی کار بسیار زیباتر و با کیفیت تر باشد، بهتر است به برخی نکات در این زمینه توجه کرد. مهم ترین موارد شامل نکات زیر می شود:

• کاشی های خورد شده را به صورت نامنظم و یا طرح دار روی سطح سفال بچسبانید. هم برای معرق کاشی روی بشقاب سفالی و هم برای ساخت گلدان با کاشی شکسته، هر چه این کاشی های شکسته شده با طرح نامنظم تری روی سطوح چسبانده شوند، زیبایی کارها نیز بیشتر خواهد بود.
• انتخاب چسب مناسب برای سفال شکسته یا چسباندن سفال به سفال اهمیت زیادی دارد که در این خصوص چسب چوب می تواند برای کاشی شکسته روی سفال گزینه مناسبی باشد. برای این که از نتیجه کار اطمینان پیدا کنید، خصوصا برای ترمیم سفال شکسته بهتر است در خصوص این که سفال شکسته با چی میچسبه کمی تحقیق کنید و گزینه بهتری را خریداری نمایید.
• فاصله بین کاشی های شکسته را یکسان در نظر بگیرید. در واقع نباید قطعات را کنار یکدیگر و بدون فاصله قرار داد بهتر است یک فاصله 2 تا 5 میلی‌متری را در همه سطح کار در نظر داشته باشید. این کار می تواند نما کاشی روی سفال را زیباتر و با کیفیت تر کند و به این ترتیب در آخر کار، زیبایی چشم نوازی خواهید داشت.
• پس از اینکه چسباندن کاشی ها به پایان رسید باید بین کاشی ها را بندکشی کنید. بندکشی تکمیل کننده شکسته کاشی روی سفال است و هم روی ظاهر نهایی کار و هم دوام و کیفیت آن موثر خواهد بود. به طور معمول بندکشی را به دو طریق انجام می دهند.