سبک های هنری متعددی در دوره های مختلف وجود داشته که هر یک سمبل و مظهر یک مضمون به خصوص بوده است. یکی از این هنرها، هنر یا سبک فوتوریسم است. در اوایل قرن بیستم گروه کوچکی از هنرمندان و نویسندگان ایتالیایی، میراث فرهنگی خود را به نفع سبک جدید و آینده نگر هنری که آن را فوتوریسم نامیدند، رد کردند. جنبش فوتوریسم در واقع یک جنبش هنری ایتالیایی در اوایل قرن بیستم بود که هدف آن به تصویر کشیدن پویایی و انرژی دنیای مدرن در هنر بوده است. آنها برای به تصویر کشیدن موضوعات هنری خود به دنبال روشی پویا از نقاشی و مجسمه سازی بودند.

آینده نگران به این سبک هنری نگاه ویژه ای داشتند و از آنجایی که به خوبی از آخرین پیشرفت های علم و فلسفه مطلع بودند، سعی داشتند تا در سبک های هنری یک تغییر شگرف ایجاد کنند. آنها در این راستا به دنبال کنار گذاشتن وزن فرهنگی گذشته بودند و در عوض هنری را پیشنهاد کردند که مدرنیته و صنعت و فناوری در آن موج بزند. به این ترتیب بود که فوتوریست شکل گرفت و مکتب فوتوریسم طرفداران بسیار زیادی پیدا کرد.

پیروان مکتب فوتوریسم بر این باور بودند که گونه فرهنگی سنتی و قدیمی را از بین برده و زیبایی زندگی مدرن،

ماشین آلات، سرعت و تغییر و خشونت را در آثارشان منعکس کنند. بسیاری از هنرمندان آن نهضت مضامین خود را به صورت نقاشی و مجسمه توصیف می کردند و تنها دسته معدودی از جنبش فوتوریسم در معماری استفاده کردند. البته سبک فوتوریسم در طراحی لباس نیز مورد استفاده قرار می گیرد و می توان آثار برجسته ای در این زمینه داشت.

معنی فوتوریسم چیست؟

همان طور که گفته شد، فوتوریست بیشتر یک سبک هنری است و  می توان مهم ترین نتایج آن جنبش فوتوریسم را در هنرهای تجسمی و شعر دنبال کرد. این واژه یک عبارت ایتالیایی است، چرا که اگر بپرسیم برای نخستین بار جنبش فوتوریسم در کدام شهر شکل گرفت، باید ریشه آن را در مرکز ایتالیا، یعنی در شهر میلان دنبال کرد. ماهیت این عبارت دنبال کردن دنیای مدرن و مفاهیم هنری با منشا تکنولوژی بود. اما معنی کلمه فوتوریست به تنهایی به معنای آینده نگری است.

تاریخچه فوتوریسم  

اگر به دنبال تاریخچه فوتوریسم باشیم، می توان نقطه شروع آن را در قرن بیستم و در ایتالیا دنبال کرد. برای اولین بار مارینتی، شاعر و سردبیر ایتالیایی کلمه فوتوریسم را اختراع کرد تا منعکس کننده هدف خود در کنار گذاشتن هنر گذشته و جشن گرفتن تغییر، اصالت و نوآوری در فرهنگ و جامعه باشد. فوتوریسم برای نخستین بار در میلان شکل گرفت و به تدریج به سایر شهرهای ایتالیا گسترش یافت. مارینتی این سبک را برای نخستین بار در روزنامه مانیفست فوتوریسم به کار برد.

مانیفست مارینتی فناوری جدید خودرو و زیبایی سرعت، قدرت و حرکت آن را برجسته می کرد. او با تمجید از خشونت و درگیری، خواستار انکار ارزش های سنتی و تخریب نهاد های فرهنگی مانند موزه ها و کتابخانه ها شد. لفاظی و لحن به کار برده شده در روزنامه مانیفست به شدت پرشور بود. لحن تهاجمی آن عمداً برای برانگیختن خشم عمومی و برانگیختن جنجال در نظر گرفته شده بود.

مانیفست مارینتی الهام بخش گروهی از نقاشان جوان در میلان شد تا ایده‌ های فوتوریستی را در هنرهای تجسمی به کار گیرند و گسترش دهنده جنبش فوتوریسم باشند. اومبرتو بوچیونی، کارلو کارا، لوئیجی روسولو، جاکومو بالا، و جینو سورینی چندین روزنامه در مورد نقاشی فوتوریسمی در سال 1910 منتشر کردند. آنها مانند مارینتی، اصالت را تجلیل کردند و انزجار خود را نسبت به سنت های هنری موروثی ابراز کردند. البته این افراد هنوز به سبکی که قرار بود به سبک فوتوریست تبدیل شود، کار نمی کردند. اما به تدریج این گروه با همراه جینو سورینی و جاکومو بالا، گروه اصلی هنرمندان سبک فوتوریسم را تشکیل دادند.

این هنر به تدریج در سراسر اروپا گسترش یافت تا در ادامه به نقاط مختلفی از دنیا برسد. همچنین جنبش فوتوریسم به خوبی توانست در بخش قابل توجهی از روسیه نیز نفوذ کند و در آنجا به سبک آوانگارد در نقاشی بیانجامد. از این جا بود که مهم ترین نتایج این جنبش در هنرهای تجسمی و شعر ظاهر شد.

هنرمندان فوتوریسم

پیروان مکتب فوتوریسم هنرمندان بسیار زیادی را شامل می شد. از شناخته شده ترین هنرمندان سبک فوتوریسم می توان به نام های برجسته ای مانند فیلیپو توماسو مارینتی، اومبرتو بوچیونی، کارلو کارا، جاکومو بالا، جینو سورینی، لوئیجی روسولو، بندتا کاپا و آنتونیو سانت الیا اشاره کرد. با این حال بازیگران اصلی مرتبط با فوتوریسم در هنرهای تجسمی، اومبرتو بوچیونی، جاکومو بالا، کارلو کارا و جینو سورینی بودند.

به نظر میرسد که این دسته از هنرمندان نیز تاثیرات بسیاری از پست امپرسیونیست ها گرفتند و این امر در پیشبرد جنبش فوتوریسم تاثیر زیادی داشته و می توان ردپای آن را مشاهده کرد.

ولی این در حالی بود که فوتوریست ها بیشتر تمایل به تکنولوژی جدید برای برقرار سازی ارتباط بین ایده های خود و مخاطبین خود داشتند.

این علایق و تمایلات همچنان تا شروع جنگ جهانی اول ادامه یافت و پس از خاتمه، بسیاری از این هنرمندان جذب فاشیسم شدند و این نهضت تنها مکتبی بود که به مباحث سیاسی پرداخت.

آثار این هنرمندان بیننده را به یاد سر و صدا، گرما و بوی کلان شهرها می اندازند. فوتوریسم بر خلاف امپرسیونیسم و پوینتیلیسم که به سرعت خود را به صورت سبک جدیدی شناساندند، بسیاری از خاصیت های خود را پست امپرسیونیسم، سمبولیسم و دیوژنیسم و در نهایت از کوبیسم وام گرفته بود. از این رو می توان شاخصه هایی از سبک های مختلف را در مکتب فوتوریسم مشاهده کرد.

ایده های کلیدی پنهان شده پشت جنبش فوتوریسم

پیروان مکتب فوتوریسم به دنبال این بودند که آن چه را که به عقیده آنها تصورات قدیمی و سنتی در مورد هنر بود از بین ببرند. در عوض، آنها می خواستند اینها را با جشن پر انرژی عصر ماشین جایگزین کنند. تمرکز اصلی این بود که یک چشم انداز پویا از آینده را نشان دهد. به این ترتیب، آنها اغلب مناظر شهری و فناوری های جدید از جمله قطار، اتومبیل و هواپیما را به تصویر می کشیدند. آنها سرعت، خشونت و طبقات کارگر را برجسته کردند و مورد توجه قرار دادند و باور داشتند که باید تغییرات لازم را ایجاد کنند.

هنرمندان فوتوریسم و پیروان آنها برای دستیابی به حرکت و پویایی در هنر خود تکنیک هایی را برای بیان سرعت و حرکت توسعه دادند. این تکنیک ها شامل محو کردن و تکرار بود. آنها همچنین از خطو زور یا Line Force در آثار خود استفاده کردند – روشی که از کوبیست ها اتخاذ کرده بودند. فوتوریست ها در طیف گسترده ای از اشکال هنری از جمله نقاشی، معماری، مجسمه سازی، ادبیات، تئاتر و موسیقی کار کردند. موسیقی فوتوریستی نیز جنبه های جذاب و متفاوتی از هنر موسیقی را نمایان ساخت و طرفداران بسیار زیادی پیدا کرد. در کنار این هنرها، سبک فوتوریسم در طراحی لباس نیز مورد توجه قرار گرفت و از ان استفاده شد.

ویژگی های کلید هنر فوتوریسم چیست؟

هنر فوتوریسم جذابیت را با ترکیب موضوعات مدرن با استایل پویای نقاشی ترکیب کرده است. از مهم ترین ویژگی های آثار هنری فوتوریست می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تصویری بصری از سرعت و پویایی: بسیاری از نقاشی ‌ها و مجسمه‌ های فوتوریست، کنش پویای سرعت و حرکت را به تصویر می‌کشند و حس سرعت را برمی‌انگیزند.
• همزمانی: نقاشی های جنبش فوتوریسم اغلب چندین اشیا و فیگور را به تصویر می کشند که به طور همزمان حرکت می کنند و در واقع روح و سرزندگی دنیای مدرن را به تصویر می کشند.
• موضوع فن آوری: نقاشان آینده نگر تصمیم گرفتند از طریق هنر خود، فناوری جدید و جنگ مدرن را برجسته کنند. بسیاری از آثار هنری خلق شده توسط هنرمندان فوتوریسم شامل هواپیما، اتومبیل، تانک، لوکوموتیو و ماشین آلات است.
• تقسیم‌گرایی: نقاشان فوتوریسم برای ایجاد سبکی متمایز، تکنیک تقسیم‌ گرایی را به سبک ایتالیایی به کار گرفتند. آنها یک تصویر را با رنگ آمیزی در خطوط راه راه و نقطه شکستند که بر پویایی موضوع تأکید می کرد. این سبک نقاشی هم از پوینتیلیسم و ​​هم از کوبیسم پابلو پیکاسو و ژرژ براک الهام گرفته شده است.
• سیاست: پیروان مکتب فوتوریسم در ایتالیای مدرن نیز شخصیت‌ های سیاسی فعالی بودند و علایق آنها در آنارشیسم و ​​جنبش‌ های ضد نظام غالباً به اشاراتی یا آشکارا در هنرشان اشاره می‌شد.

آثار هنری فوتوریسم شناخته شده در دنیا

مسلماً نمادین ترین اثر هنری سبک فوتوریسم که تا کنون ساخته شده است، فرم های منحصر به فرد تداوم در فضا اثر اومبرتو بوچیونی یک چهره «مکعبی-آینده نگر» است که در حرکت رو به جلو گام برمی دارد. به نظر می رسد که پاهای قدرتمند این پیکره در حال پیشروی هستند که توسط نیروهایی مانند باد و سرعت حک شده اند. این ماشین انسان مدرن را می توان به عنوان تمثیلی برای تلاش ایتالیا برای تعریف خود به عنوان یک ملت مدرن خواند. دقیقا همان چیزی که ماهیت و هدف جنبش فوتوریسم را تعریف می کند.

اثر برجسته بعدی در هنر فوتوریسم مربوط به جاکومو بالا است. این اثر با عنوان Dynamism of a Dog on a Leash در سال 1912 ارائه شد که یکی از شناخته شده ترین آثار در مکتب فوتوریسم محسوب می شود. اثر بعدی با عنوان تشییع جنازه گالی آنارشیست به کارلو کارا تعلق دارد که یکی از مشهورترین آثار این هنرمند نیز محسوب می شود.

آنجلو گالی یک آنارشیست و سازمان ‌دهنده کارگری در میلان بود که توسط پلیس در طی یک اعتصاب در سال 1904 کشته شد. از آن جایی که آنها می ‌ترسیدند که تشییع جنازه گالی به یک تظاهرات سیاسی تبدیل شود، ایالت پلیس را فرستاد تا مانع از ورود آنارشیست ‌ها به گورستان شود. وقتی آنها مقاومت کردند، پلیس با قدرت پاسخ داد و درگیری شروع شد. کارا شاهد این رویداد بود و شدت و هرج و مرج صحنه و همچنین حرکت سریع را در این نقاشی فوتوریسمی به تصویر کشید.

در نهایت یکی دیگر از آثار نقاشی برجسته به در جنبش فوتوریسم به جینو سورینی تعلق دارد که نام این اثر رقصنده در پیگال (1912) است. نقاشی رقصنده جینو سورینی در مرکز نقاشی به تصویر کشیده شده است و از خطوط متقاطع پویا و چرخان تشکیل شده است. دایره های متحد المرکز به سمت بیرون به لبه های نقاشی منتهی می شوند و هر لایه دایره ای شامل تصاویر تکه تکه ای از نوازندگان، سازها و اعضای مخاطب است. این به معنای به تصویر کشیدن ماهیت و پویایی اجراست.

فوتوریسم و معماری

در کنار آثار هنری مختلف نقاشی و هنرهای تجسمی، فوتوریسم در معماری نیز برجسته بود. از پیروان مکتب فوتوریسم در حوزه معماری می توان به معمار ایتالیایی با نام آنتونیو سانت الیا اشاره کرد که ایده های دوگانه مکانیزاسیون و حرکت را پذیرفت و چشم ‌اندازی از یک شهر مدرن را در قالب یک ماشین غول‌ پیکر پیشنهاد کرد. او آن را Città Nuova به معنای شهر جدید نامید، نامی کاملاً مناسب. این شهر، آرمان ‌شهری آینده ‌نگر است که بر اساس ایده های فوتوریست بین سال‌های 1912 و 1914 طراحی شد. این طرح مربوط به یک شهرک شهری وسیع، چند سطحی و به هم پیوسته بود که در آن آسمان ‌خراش‌ های عظیم توسط آسانسورها، پل ‌ها و مسیرهای پیاده ‌روی مرتفع در یک چشم ‌انداز مصنوعی دائماً در حال تکامل، ادغام شدند.

فوتوریسم و تکنولوژی

در تکنولوژی و حوزه های مرتبط با آن نیز می توان ردپای جنبش فوتوریسم را مشاهده کرد. هنرمندان سبک فوتوریسم آثار هنری متعددی در زمینه تکنولوژی بصری و عکسبرداری ریتمیک مانند انیمیشن و سینما را ارائه دادند.

تکنولوژی، نقش بسیار بزرگی در شکل گیری این سبک داشت که توسط آن، هنرمندان می توانند تصاویری ریتمیک در کادرهای پشت سر هم ارائه دهند. جنبش فوتوریسم و پیروان این سبک به شدت دنبال کننده ایده های جدید مبتنی بر تکنولوژی در آثار هنری خود بوده اند.

سرنوشت جنبش فوتوریسم به کجا رسید؟

مراحل و سیاست های اولیه مکتب فوتوریسم بین سال های 1909 تا 1914 در بیشترین نفوذ و فعالیت خود قرار گرفت. با این حال با شروع جنگ جهانی اولین موج فوتوریست ایتالیایی با کناره گیری برخی از اعضای گروه به پایان رسید و برخی از اعضا و پیروان مکتب فوتوریسم به سایر سبک ها روی آوردند. با این حال، پس از جنگ جهانی اول، مارینتی این گروه را احیا کرد. این احیاء مجموعه جدیدی از هنرمندان را به خود جذب کرد و به نسل دوم فوتوریسم معروف شد.

فوتوریسم یکی از سیاسی ترین جنبش های هنری است که تاکنون وجود داشته است. بسیاری از فوتوریست های ایتالیایی از حامیان فاشیسم بودند. آنها به شدت میهن پرست، حامی خشونت و مخالف دموکراسی پارلمانی بودند. در سال 1922، زمانی که موسولینی به قدرت رسید، جنبش فوتوریسم رسماً توسط فاشیست‌ ها پذیرفته شد. تا زمانی که هنر در خدمت حمایت از برنامه سیاسی آنها بود، آنها راضی بودند. بعد ها، پس از سقوط فاشیسم، بسیاری از هنرمندان فوتوریست تحت تأثیر منفی ارتباط خود با فاشیسم قرار گرفتند و شرایط و محبوبیت این سبک را تحت تاثیر قرار دادند.

میراث جنبش فوتوریسم

فوتوریست های ایتالیایی بر بسیاری از هنرمندان و دیگر جنبش های هنری تأثیر گذاشتند. ورتیسیسم از کوبیسم و ​​فوتوریسم الهام گرفته شد و پویایی، عصر ماشین و مدرنیته را در بر گرفت. این سبک اغلب به عنوان معادل بریتانیایی جنبش فوتوریسم در نظر گرفته می شود، اما بنیانگذار آن، ویندهام لوئیس، عمیقاً از پیروان مکتب فوتوریسم متنفر بود. در روسیه، هنرمندانی مانند ناتالیا گونچارووا کاوش ‌های فوتوریسم خود را آغاز کردند. جنبش فوتوریسمی روسی معمولاً یک جنبش جداگانه در نظر گرفته می‌شود، اما برخی از هنرمندان آن با فوتوریسم ایتالیایی درگیر شدند و آثار آنها رگه هایی از جنبش فوتوریسم در ایتالیا را نمایان می ساخت.

در ایالات متحده، نمایشگاه مهیج اسلحه ‌خانه، فوتوریسم را همراه با دیگر جنبش‌ های سبک آوانگارد در نقاشی اروپایی به مخاطبان آمریکایی شگفت‌ زده معرفی کرد که در نهایت منجر به ظهور مدرنیسم آمریکایی با توسعه Precisionim، اولین جنبش واقعی هنر مدرن بومی در آمریکا شد.

پس از وحشت جنگ جهانی اول، بسیاری از هنرمندان از تکنولوژی و عصر مدرن که به این جنگ وحشیانه کمک کرده بود، سرخورده شدند. به همین دلیل، بسیاری از آنها فوتوریسم را رد کردند و شروع به استفاده از رویکردهای سنتی تری کردند. این پدیده به عنوان “بازگشت به نظم” توصیف می شود.

سوالات متداول