تاریخچه نقش برجسته در ایران :
نقش برجسته های سنگی که معمولا در کوههای موجود، در کنار جاده ها و همچنین در کنار منابع و سرچشمه های آب به چشم می خورند،
همانند یک رسانه مشترک در سراسر تاریخ ایران و در هنر فارسی به شمار می روند
که از آن ها بیشتر به منظور بیان جلال پادشاهان و همچنین تسلط ایرانیان بر خاک ایران زمین استفاده می شده است.
نقش برجسته در ایران حدودا از زمان لولوبی ها رواج پیدا کرد،
که از جمله آثار به دست آمده از آن زمان می توان به نقش برجسته های سنگی در ایلام اشاره کرد.
کول فرح و اشکفت سلمان در جنوب غربی ایران از جمله نقش برجسته های سنگی اولیه در ایران است؛
که تا زمان آشوری ها هم ادامه داشت.
پادشاهان ایرانی معمولا از قدرت و دستاوردهای خود تصاویر نقش برجسته ای بر روی سنگ ها حک می کردند.
کتیبه بیستون :
بیستون ، یک کتیبه نقش برجسته بسیار مهم در تاریخ ایران به شمار می رود،
که با استفاده از خط میخی و به سه زبان فارسی باستان، ایلامی و بابلی حجاری شده است.
نقش برجسته نقش رستم
نقش رستم ، از سلسله هخامنشی (500-330 قبل از میلاد) به یادگار مانده است،
که شامل چهار مقبره بزرگ می باشد که دارای یک طراحی معماری بسیار بی نظیر و خاص است
و شکل این گورستان بسیار ابتکاری و منحصر بفرد است.
این آرامگاه ها شامل :
- آرامگاه داریوش،
- خشایار شاه،
- اردشیر اول
- و داریوش دوم است.
کتیبه نقش رستم دارای بندهای مختلفی است
که یکی از نقش های آن شامل پیروزی پادشاه ساسانی شاپور اول سوار بر اسب است،
که والرین امپراتور روم را شکست داده بود.
این نقش برجسته سنگی به وضوح نمایانگر قدرت و تسلط سلسله ساسانی است که آن را با افتخار در معرض نمایش قرار داده اند.
نقش برجسته ساسانی ، دیگری هم وجود دارد که صحنه های سرمایه گذاری و جنگ را به تصویر کشیده است.
اولین نقش برجسته کشف شده در ایران مربوط به ایلام است که حدود 1000 سال قبل از میلاد حکاکی شده است.
نقش برجسته طاق بستان
نقش برجسته بسیار ارزشمند دیگر مربوط به طاق بستان در کرمانشاه است .
که این سنگ نوشته ها هم مربوط به دوران ساسانی در قرن سوم میلادی است .
که در آن تصاویری از تاج گذاری چند پادشاه حکاکی شده است که از آن جمله می توان به خسرو پرویز، اردشیر دوم، شاهپور دوم و سوم اشاره کرد.
نقش برجسته های موجود در فیروز آباد فارس و بیشاپور :
از دیگر نقش برجسته های ماندگار و تاریخ در ایران به شمار می روند که در آن ها یک صحنه نبرد به تصویر کشیده شده است.
که البته در حال حاضر بسیار فرسوده شده است.
در برم دلک هم تصویری از یک پادشاه در حال هدیه دادن یک شاخه گل به ملکه خود، به چشم می خورد.
نقش برجسته های ساسانی :
در واقع نقش برجسته های مربوط به دوران ساسانی از مهمترین نقش برجسته های تاریخی به جا مانده،
در تاریخچه نقش برجسته های ایران در قرن ششم به شمار می روند .
و این آثار در واقع یک مجموعه بسیار مهم از سلسله هشتاد ساله آنان محسوب می شوند.
که البته تعدادی از این آثار که روی گچ حکاکی شده بودند امروزه از بین رفته اند و تنها نقش برجسته های سنگی از این دوران باقی مانده اند.
نقش برجسته سنگی بیستون هم یکی دیگر از آثار هنری و تاریخی نقش برحسته در ایران است
که در آن اثری از دوران های مختلف در تاریخ ایران به چشم می خورد.
نقش برجسته های بیستون و کتیبه که در حدود 500 سال قبل از میلاد و در زمان فرمانروایی داریوش بزرگ ساخته شده اند؛
در مقیاس بسیار بزرگ و خیره کننده ای هستند که نمایانگر قدرت امپراتوری هخامنشی می باشند.
پایان مقاله : تاریخچه نقش برجسته در ایران
